con nai

Giới thiệu về nai giống và tình hình chăn nuôi ở Việt Nam

Nai vốn là thú vật rừng, cùng họ với hươu, nhưng lại lớn gấp đôi con hươu sao. Hươu sao lớn nhất nặng khoảng 120 kí, nai trung bình có thể trọng cũng từ 180 kí đến 200 kí, ngang ngứa sức nặng với bò.

Nai là con thu có bản tính hiền, nhút nhát như thỏ đế, đôi khi lại ngờ nghệch, nghễnh ngàng, ưa quên.

Núi rừng nước ta có rất nhiều nai. Chúng sống không định cư một chỗ nhất định nào mà nay đây mai đó. Có con thích ở rừng rậm, có con lại thích ở, rừng thưa, nhưng cũng có con thích sống trong những núi đá vôi như dẻ núi. Chúng cũng thích leo trèo lên những mỏm đá nhọn cao ngất, nhìn mông lung tứ phía, như một cái thú riêng.

con nai

Giống nai sống ở rừng nước ta thường thấy có hai loài : loài màu nâu da bò, thân mình nhỏ chừng 170 kí ở con đực, và khoảng 140 kí ở nai cái. Nhưng loại nai màu xám đen như da trâu thì thể trọng lớn hơn, không thua kém gì bò. Sức nặng của nai đực có thể trên 250 kí, và nai cái khoảng 200 kí.

Tại miền Bắc, nai sống nhiều ở Hoàng Liên Sơn, ở các khu rừng phía đông và tây.

Tại miền Trung, nai có mặt suốt dãy Trường Sơn, nhiều nhất là Nam Trường Sơn.

Tại miền Nam thì chúng sống nhiều nhất ở các khu rừng miền Đông. Ở Sông Bé, Đồng Nai, rừng Trị An, Nam Cát Tiên có rất nhiều nai. Trước đây vài thế kỷ, Đồng Nai là vùng có nhiều nai nhất.

Nói tóm lại, rừng núi nước ta, vùng nào cũng có nai, không ít thì nhiều.

Nai là con thú lớn, có giá trị kinh tế cao nên từ trước đến nay bị người ta săn bắn quá nhiều, vì vậy, số lượng nai trong nước càng ngày càng ít đi. Tuy nay chưa đến mức phải báo động, nhưng nếu có biện pháp nào đó để hạn chế việc săn bắt cũng là việc nên làm.

Người ta săn nai trước hết là để lấy thịt, vì thịt nai nổi tiếng rất ngon (chỉ thua thịt hươu), lại chế biến được nhiều món ăn thích khẩu. Ngoài ra, nai còn cho lộc nhung, hay gạc ; mật nai, đuôi nai cũng là dược liệu quý. Xương nai dùng để nâu cao, bán rất cao giá…

Chính vì con nai có nhiều giá trị về kinh tế như vậy nên từ lâu ông cha ta, đã bắt tay vào việc bắt nai rừng về thuần hóa thành một thứ gia súc như trâu bò.

Ở một số nước, người ta đã tập nai cày bừa như bò, ngựa. Còn tại nước ta, người ta chỉ nuôi nai để lấy con giống, lấy lộc nhung, lấy thịt, và nhiều phụ phẩm khác.

Con nai vốn nhát, và chính vì cái tính nhát đó mà không thể thả chăn như trâu bò ngoài dồng. Đã có nhiều người xỏ mũi nai như xò mũi trâu bò, nhưng sợi dây mũi chỉ kiềm chế được nai khi chúng mới năm bảy tháng tuổi, Nai lớn chỉ còn cách nuôi chuồng, nuôi trại là tốt hơn cả.

Hiện nạy, có nhiều vùng nuôi nai theo tính cách gia đình. Số nai nuồi được tập trung đông nhất vẫn là ở Hương Sơn (Hà Tĩnh) và Quỳnh Lưu (Nghệ An). Các nơi khác như Ban Mê Thuột, Trị An, Đồng Nai và nhiều nơi khác không được nhiều.

Tuy nhiên, so với số hươu sao được nuôi tại các gia đình hiện nay, thì số nai vốn là con số đáng kể hơn. Thường thì những nhà nuôi nai cũng có nuôi thêm hươu sao, hay ngược lại. Vì việc chăm sóc, cách nuôi nấng hai loại này cũng chẳng khác gì nhau, mà cũng đều mang lại mức kinh tế cao, giúp người chăn nuôi có mức thu nhập lớn.

Được biết, giá một con nai giống một năm tuổi hiện nay khoảng 20 triệu đồng (tương dương với 4 lượng vàng). Có nghĩa là muốn nuôi một cặp nai giống một năm tuổi phải bán tám lượng, chưa kể tổn hao trong việc thiết lập chuồng trại.

Nhưng, việc chăn nuôi cũng như buôn bán, càng lớn vốn thì càng thu được nhiều lời. Mỗi năm, nai đực cho ta cặp nhung, nai cái đẻ một nai con, hai mối lợi đó cộng lợi đâu phải là con số nhỏ ?

Nai con giá 20 triệu, còn nhung nai một kí khoảng 3 triệu, chứ đâu phải ít ?

Đặc tính của loài nai

Sống nơi hoang dã thì con nai “nhát như thỏ đế”, đang ăn mà nghe động đã nhớn nhác, chân đã dợm chạy. Mà khi nai đã chạy thì chỉ biết cắm đầu chạy bạt mạng vào rừng sâu. Thế nhưng, khi nuôi lâu năm trong chuồng, thì nai lại rất thân thiện với người. Gặp người cho ăn đến từ xa, nó đã mừng rỡ đến tận cửa chuồng chờ đớn. Nếu ta tắm cho nó hằng ngày (nai rất thích tắm, chứ không như hươu rất sợ nước), và chải lông cho nó thì lúc nào nó cũng theo sát bên ta.

Nai cũng rất đảng trí, hay quên, đang ăn ven rừng này bị săn đuổi hôm nay, hôm sau nó vẫn trở lại. Đó là điều tai hại đối với chúng. Các tay thợ săn trì chí sẽ không bao giờ bị mất con mồi : hôm nay trượt, hôm sau họ cứ đến nơi cũ phục kích trở lại tất sẽ được.

Thế nhưng, khi có sự hiềm thù sâu sắc thì nai lại nhớ rất dai.

Trước, năm 1971, tôi có nuôi một con nai đực giống 5 tuổi, nặng khoảng 200 kí lô. Con nai này tôi mua lại của một người chuyên nhồi da thú ở Bến Nôm (Phương Lâm), ông ta nuôi con nai đó từ nhỏ, có xỏ mũi như bò. Lúc nhỏ thì dẫn đi ăn cỏ ven đường như bò, nhưng khi nai được hai năm tuổi thì nhốt luôn vào chuồng để nuôi thúc lấy lộc nhung. Nai rất hiền, rất thích gần người. Về với tôi, chủ lạ, chuồng lạ, nai vẫn ngoan ngoãn, chịu cho tắm, cho chải lông mỗi ngày, tỏ ý thân thiện với chủ mới cứng như chủ cũ vậy.

Một hôm, không hiểu sao nó sục mõm vào máng bới hất tung cỏ đổ ra ngoài, tôi giận quá thổi mạnh vào mặt nó một cái. Nai bị đau húc tôi một cái như trời giồng, may mà tôi thoát được ra ngoài không bị xây xát gì cả.

Thế rồi từ đó trở di, hễ gặp tôi đâu (đứng phía ngoài chuồng) nai vẫn chạy về hướng đó húc mạnh vào chuồng, cú nào cú nấy rất mạnh. Nếu tôi đứng yên, thì dầu nó vẫn ghì chặt vào nơi nó húc, bất kể đó là cây róng chuồng hay cây cột. Hễ tôi bước tới là bên trong nó cũng chạy theo húc nữa ! Dù sau này tôi cố gắng tỏ ý thân thiện, sự thù hằn của nó vẫn không nguôi… Còn với những người khác trong nhà, nó vẫn tỏ ra thân thiện.

Từ kinh nghiệm bản thân đó, tôi thấy, nai tuy nhát, tuy hiền, nhưng vẫn có tính thù dai. Khi nó đã giận thì khó khuất phục. Bản tính đó khác với các loài gia súc khác như trâu, bò, ngựa…

Nai cao to hơn hươu sao. Chiều cao ở con trưởng thành khoảng một thước mốt, chiều dài thân mình chừng một thước ba, mình phủ lông thưa mà thô chứ không nhuyễn. Nó thích tắm, thích ngâm mình dưới nước hàng giờ trong mùa nóng nực.

Sức ăn của nai rất mạnh, không thua gì bò. Một con nai 200 kí, mỗi ngày ăn trên 30 kí lô cò.

Cũng như hươu sao, nai thích ăn tất cả các loại cỏ, các loại lá như lá chuối, lá sung, lá mít, các loại lá thuộc họ đậu..,. Các loại củ như cà rốt, khoai tây, khoai lang, củ mì, củ sắn, nai đều ăn được cả.

Trong mùa khô, không có cỏ tươi, người ta có thể cho nai ăn cỏ khô, miễn là cỏ đó được phơi đủ nắng, không có mùi mốc là được. Hoặc là cho nai ăn rơm khô. Rơm, nên chặt khúc ngắn chừng gang tay, đạp cho mềm, rắc nước muối lên cho ấm, nai cũng thích ăn.

Ở miền Nam trong mùa nắng, người ta có thể cho nai ăn trái điều, mít non xắt nhỏ. Mít non thường có từ tháng chín trở đi. Nai cũng thích ăn xơ mít, vỏ thơm… Một con nai mỗi ngày cần ăn 50 gr muối

Nói tóm lại, nai là thú ăn tạp, nên rất dễ nuôi.

Tuổi thọ của nai khoảng 20 năm. Thời kỳ sung sức nhất là năm tuổi thứ năm đến năm tuổi thứ mười. Trong thời gian đó, nếu nai đực tốt sẽ sinh sản được từ 12 đến 15 lộc nhung, nai cái sẽ đẻ được khoảng 12 lứa. Nai thường đẻ mỗi lứa một con, ít có khi đẻ hai con.

Đực tơ nếu thật tốt thì nuôi để phối giống và lấy lộc. Đực thường thì nuôi lấy lộc. Với nai già, nai cho lộc dị dạng, không tốt, sẽ được thiến, nuôi mập lấy thịt, và xương nấu cao.

Nai cái già không còn sinh sản, cũng được nuôi thúc lấy thịt.

⇒ Nếu bạn cần sách KỸ THUẬT CHĂN NUÔI HƯƠU SAO thì ấn tải về ngay bên dưới nhé, chúc bạn sớm thành công trên con đường mình đã chọn.

NUT_DOW

Bà con có thể để lại ý kiến thắc mắc của mình tại đây