1. Quá trình hình thành hợp tác xã nghề cá
Trước đây, việc đề ra Chương trình Hợp tác hóa nông nghiệp có vai trò lịch sử rất quan trọng và đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, trong đó định hướng cho giai cấp nông dân làm ăn theo con đường tập thể, nhiều nơi đã xây dựng thành các hợp tác xã điển hình tiên tiến. Tuy nhiên, vai trò lịch sử của HTX phát huy cao trong giai đoạn bảo vệ tổ quốc và xây dựng đất nước từ 1954 – 1975, sau khi thống nhất nước nhà việc phát triển mô hình HTX cấp cao tưởng như mang đến cho nông dân hình thức và phương thức sản xuất nông nghiệp mới và hiện đại nhiều hơn nhưng trong thực tế lại hoàn toàn khác, với vai trò HTX cấp cao đã có nhiều hạn chế giữa quy mô sản xuất và khả năng quản lý điều hành của Ban quản trị, từ đó có nhiều vấn đề không khắc phục được và dần dần đi đến tan rã. Ở nhiều nơi sân kho của HTX trở nên vắng vẻ, đồng ruộng nhiều nơi bỏ hoang,… Mãi về sau, nhiều nơi chính quyền muốn tổ chức lại hình thức sản xuất này nhưng chưa hiệu quả.
2. Một số mô hình hợp tác xã nghề cá ở các nước châu Á
Tại Ản Độ: Tổ chức HTX ra đời từ lâu và chiếm vị trí quan trọng trong nền kinh tế của nước này, trong đó liên minh HTX quốc gia Ân Độ là tổ chức cao nhất, đại diện toàn bộ HTX ở Ân Độ. Người nông dân đã coi HTX là phương tiện để tiếp nhận tín dụng, đầu vào các nhu cầu cần thiết về dịch vụ. Khu vực HTX có cơ sở hạ tầng rộng lớn, hoạt động các lĩnh vực tín dụng, chế biến nông sản, hàng tiêu dùng, hàng thủ công mỹ nghệ và xây dựng nhà ở với tổng số vốn hoạt động khoảng 18,33 tỷ USD. Những lĩnh vực hoạt động của khu vực kinh tế HTX đang nổi lên là HTX tín dụng nông nghiệp, có tỷ trọng tín dụng đến 43% tổng số tín dụng trong cả nước, các HTX sản xuất đường chiếm tới 62,4% tổng sản lượng đường cả nước, HTX sản xuất phân bón chiếm 34% tổng số phân bón cả nước. Nổi bật là liên hiệp sản xuất sữa Amul, bang Gujaza, được thành lập 1953, đây là một HTX sản xuất sữa lớn nhất của Ân Độ, và là một đơn vị hoạt động kinh tế có hiệu quả nhất. Nhận rõ vai trò và vị trí của HTX, Chính phủ Ân Độ đã thành lập công ty quốc gia phát triển HTX, thực hiện nhiều dự án khác nhau trong lĩnh vực chế biến, bảo quản, tiêu thụ nông sản, hàng tiêu dùng, lâm sản và các mặt hàng khác, đồng thời thực hiện các dự án về phát triển vùng nông thôn lạc hậu, xây dựng mạng lưới thông tin hai chiều giữa người nghèo với các tổ chức HTX.
Tại Nhật Bản: Các loại hình HTX ở Nhật Bản bao gồm: HTX nông nghiệp, HTX tiêu dùng. HTX nông nghiệp ở Nhật được đặc trưng 3 cấp: các HTX nông nghiệp cơ sở được tổ chức ở cấp làng, thị trấn hay thành phố trực thuộc tỉnh, gồm những thành viên thường xuyên là nông dân và các thành viên liên kết khác. HTX nông nghiệp cơ sở có 2 loại: HTX nông nghiệp đa chức năng và HTX nông nghiệp đơn chức năng. HTX nông nghiệp đa chức năng có nhiệm vụ hoạt động trong các lĩnh vực nông nghiệp, tiếp thị sản phẩm nông nghiệp, cung cấp các nguyên liệu sản xuất và các vật dụng thiết yếu hàng ngày; cho vay và đầu tư vốn, cung cấp bảo hiểm. HTX nông nghiệp đơn chức năng hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất cụ thể như chế biến sữa, nuôi gia cầm và các nghề truyền thống khác. Ngoài ra, còn có chức năng tiếp thị sản phẩm của xã viên, thành viên và cung cấp nguyên liệu sản xuất…. Các tổ chức HTX cấp tỉnh: Các HTX nông nghiệp được điều hành, quản lý thông qua các liên đoàn, các hiệp hội HTX nông nghiệp tỉnh và các liên minh HTX nông nghiệp tỉnh. Các liên đoàn HTX cấp tỉnh điều phối các hoạt động của HTX trong phạm vi, quyền hạn của mình, đồng thời cung cấp các dịch vụ tài chính, bảo hiểm, tiếp thị cho các HTX thành viên.
Tại Thái Lan: HTX tín dụng nông thôn được thành lập từ lâu. Do các hoạt động của HTX này có hiệu quả, nên hàng loạt HTX tín dụng được thành lập khắp cả nước. Cùng với sự phát triển của HTX tiêu dùng, các loại hình HTX nông nghiệp cũng phát triển mạnh và trở thành một trong những yếu tố quan trọng trong việc phát triển kinh tế của đất nước, cũng như giữ vững ổn định xã hội. Thái Lan hiện nay có một số mô hình HTX tiêu biểu: HTX nông nghiệp và HTX tín dụng. HTX nông nghiệp được thành lập nhằm đáp ứng nhu cầu của xã viên trong các lĩnh vực: Vay vốn, gửi tiền tiết kiệm và tiền ký quỹ, tiêu thụ sản phẩm, tiếp thị hỗ trợ phát triển nông nghiệp và các dịch vụ khác. Để tạo điều kiện cho HTX phát triển và khuyến khích xuất khẩu, Chính phủ Thái Lan đã ban hành nhiều chính sách thiết thực như chính sách giá, tín dụng nhằm khuyến khích nông dân phát triển sản xuất như phát triển các giống mới, công nghệ sinh học, tưới tiêu…
Tại Malaysia: Các tổ chức HTX được thành lập từ những năm đầu của thế kỷ XX, hiện nay là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước. Nước này đã cho ra đời Luật HTX, là khung pháp lý để cho HTX hoạt động, đồng thời xây dựng kế hoạch phát triển và đào tạo quản lý HTX, củng cố quyền của xã viên cũng như công tác đào tạo xã viên…
3. Hợp tác xã nghề cá ở Việt Nam
Nghị định 151 CP, ngày 10 tháng 10 năm 2007 đã quy định về tổ chức và hoạt động của tổ hợp tác được hình thành trên cơ sở hợp đồng hợp tác có chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp xã) của từ ba cá nhân trở lên, cùng đóng góp tài sản, công sức để thực hiện những công việc nhất định, cùng hưởng lợi và cùng chịu trách nhiệm. Trên những nguyên tắc: (1) Tự nguyện, bình đẳng, dân chủ và cùng có lợi; (2) biểu quyết theo đa số; (3) Tự chủ tài chính, tự trang trải các chi phí hoạt động và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của tổ và các tổ viên. Việc tổ chức hoạt động trong nghị định nêu ra ở các điều:
Điều 4. Thành lập tổ hợp tác
1. Việc thành lập tổ hợp tác do các cá nhân có nhu cầu đứng ra tổ chức.
2. Khi thành lập, tổ hợp tác thảo luận và thống nhất các nội dung chủ yếu sau đây:
a) Mục đích và kế hoạch hoạt động của tổ hợp tác;
b) Nội dung hợp đồng hợp tác;
c) Tên, biểu tượng (nếu có) của tổ hợp tác;
d) Danh sách tổ viên;
đ) Bầu tổ trưởng, bầu ban điều hành (nếu thấy cần thiết);
e) Các vấn đề liên quan khác.
Điều 5. Hợp đồng hợp tác
1. Hợp đồng hợp tác là thỏa thuận bằng văn bản giữa các tổ viên, có tên gọi là hợp đồng hợp tác hoặc tên gọi khác nhưng nội dung phải phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Nội dung chủ yếu của hợp đồng hợp tác:
a) Mục đích, thời hạn hợp đồng hợp tác;
b) Họ, tên, nơi cư trú, chữ ký của tổ trưởng và các tổ viên;
c) Tài sản đóng góp (nếu có); phương thức phân chia hoa lợi, lợi tức giữa các tổ viên;
d) Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các tổ viên, của tổ trưởng, ban điều hành (nếu có);
đ) Điều kiện kết nạp tổ viên mới và tổ viên ra khỏi tổ hợp tác;
e) Điều kiện chấm dứt tổ hợp tác;
g) Các thỏa thuận khác.
3. Nội dung hợp đồng hợp tác có thể được sửa đổi, bổ sung khi được sự đồng ý của đa số tổ viên.
Điều 6. Chứng thực Hợp đồng hợp tác
1. Ủy ban nhân dân cấp xã chứng thực hoặc chứng thực lại (ký xác nhận, đóng dấu) vào hợp đồng hợp tác hoặc hợp đồng hợp tác sửa đổi, bổ sung và ghi vào sổ theo dõi trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hợp đồng hợp tác của tổ có nội dung phù hợp với quy định tại Điều 5 Nghị định này. Trường hợp Ủy ban nhân dân cấp xã không chứng thực hợp đồng hợp tác thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do từ chối.
2. Trường hợp tổ hợp tác tổ chức và hoạt động với quy mô liên xã thì tổ có quyền lựa chọn nơi chứng thực hợp đồng hợp tác thuận lợi cho tổ chức và hoạt động của tổ hợp tác.
Trên cơ sở của HTX nông nghiệp đang còn hoạt động ở một số nơi, việc xây dựng HTX hay tập đoàn NTTS là cần thiết, với hình thức hoạt động của cộng đồng HTX, vừa có chức năng đơn vị kinh tế, vừa có chức năng hỗ trợ nông dân các dịch vụ kỹ thuật, vật tư, con giống. Đồng thời lấy Ban quản lý làm hạt nhân quan trọng để thành lập các Ban hỗ trợ nông dân phát triển vùng nuôi an toàn. Thực chất, HTX là một đơn vị kinh tế mà người dân địa phương hợp tác với nhau để nuôi trồng thủy sản, HTX có thể phân thành nhiều đội sản xuất khác nhau. Xét về mặt cộng đồng, hình thức tổ chức HTX có rất nhiều ưu điểm trong việc phát huy vai trò tổ/đội hay vai trò của hợp tác xã, đặc biệt vai trò của Ban quản trị HTX tổ chức, điều hành, hỗ trợ sản xuất. Điều đáng nói ở đây, tư liệu sản xuất thuộc về cá thể hay sở hữu riêng của từng hộ, do vậy việc bỏ ao hồ hoang hóa hay việc sử dụng con giống để tránh các rủi ro bệnh dịch và ô nhiễm môi trường nuôi. Với phương châm tự nguyện và cùng có lợi, người dân đã hợp tác với nhau trong việc sử dụng nguồn nước, ương giống và trao đổi kinh nghiệm sản xuất với nhau. Còn Ban quản lý HTX hỗ trợ người dân về tín chấp để vay vốn, dịch vụ kỹ thuật, tập huấn và cung cấp các chế phẩm sinh học để nâng cao hiệu quả kinh tế ao nuôi. Ngoài ra, HTX có thể giúp cho người dân tiêu thụ sản phẩm bằng cách hướng dẫn nông dân tạo ra các vùng nguyên liệu để có thể tiếp cận thị trường tốt hơn cho nông dân.
♥♥♥ ⇒⇒ Nếu bạn cần sách KỸ THUẬT NUÔI THỦY SẢN TOÀN TẬP để vững tin hơn trên con đường chăn nuôi ong của mình thì ấn tải về ngay bên dưới nhé, chúc bạn sớm thành công trên con đường mình đã chọn.
